Özet

Son yıllarda bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, bireylerin sağlık bilgilerine erişim ve bu bilgileri
kullanma biçimlerini köklü bir şekilde dönüştürmüştür. Bu bağlamda, e-sağlık okuryazarlığı, bireylerin
dijital ortamda sağlık bilgilerini etkili bir şekilde kullanmalarını ve bu bilgilerden yararlanmalarını
sağlayan kritik bir bileşen olarak öne çıkmaktadır. Dijital okuryazarlığın sağlık alanındaki önemi,
bireylerin sağlık bilgilerine erişim, bu bilgileri anlama ve uygulama yeteneklerini artırması yoluyla, sağlık
hizmetlerine eşit erişimi teşvik etmesinde yatmaktadır. Çalışmanın amacı, Ankara Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı ile dijital okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi,
sosyodemografik değişkenlere göre farklılıkların ortaya konulması ve e-sağlık okuryazarlık ve dijital
okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Kesitsel türde tanımlayıcı bir araştırmadır.
Araştırmanın evrenini Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde 2022-2023 eğitim öğretim yılı
güz döneminde öğrenim görmekte olan 2011 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada rastgele tabakalı
örnekleme yöntemi kullanılarak hedeflenen 516 öğrenciye ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak anket
yöntemi kullanılmıştır. Ankette 12 maddelik kişisel bilgi formu, e-sağlık okuryazarlık ölçeği ve dijital
okuryazarlık ölçeği yer almaktadır. E-sağlık okuryazarlık ölçeği, Norman ve Skinner (2006a) tarafından
geliştirilmiştir. Gencer (2017) tarafından Türkçe’ye uyarlanan ve 5’li Likert tipi bir derecelendirme
sistemi kullanılan ölçek, 8 ifadeden oluşmaktadır. Dijital Okuryazarlık Ölçeği, Ng (2012) tarafından
geliştirilmiştir. 5’li Likert tipi bir derecelendirme kullanılan ölçekte 17 ifade bulunmaktadır. Ölçek,
Hamutoğlu ve diğerleri (2017) tarafından Türkçe’ye uyarlanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde
tanımlayıcı istatistiklerden yararlanılmıştır. E-sağlık ve dijital okuryazarlık puan ortalamaları arasındaki
ilişkiyi belirlemek için korelasyon analizi kullanılmıştır. Katılımcıların e-sağlık okuryazarlık ile dijital
okuryazarlık puan ortalamaları orta düzeydedir. Katılımcıların yaş gruplarına, öğrenim gördükleri
bölüme ve sınıfa, ailelerinin gelirine, sağlık bilgisini internet tarayıcısından ve sosyal medyadan elde
etme durumuna, bilgisayar kullanım süresine, sağlık kararı verirken internete verilen öneme ve interneti
yararlı bulma durumuna göre e-sağlık ve dijital okuryazarlık ölçekleri puan ortalamaları arasında anlamlı
bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların e-sağlık okuryazarlık ölçeği ile dijital okuryazarlık ölçeği
arasında anlamlı pozitif yönlü orta düzeyde ilişki bulunmuştur. Bu nedenle dijital okuryazarlık düzeyi
arttıkça e-sağlık okuryazarlık düzeyinin artacağını söylemek mümkündür. Araştırma bulguları, bireylerin
dijital becerilerinin geliştirilmesinin, sağlık bilgi kaynaklarına erişimlerini artırdığını ve bu bilgilerin
etkili bir şekilde kullanılmasını teşvik ettiğini göstermektedir. Çalışma, dijital okuryazarlık eğitimlerinin
genişletilmesi, düşük gelirli topluluklar için dijital cihazlara erişimin iyileştirilmesi ve sosyal medya
platformlarında paylaşılan sağlık bilgilerinin doğruluğunu artırmaya yönelik girişimlerin başlatılması
gerektiğini vurgulamaktadır. E-sağlık okuryazarlığını geliştirmek için temel adımlar arasında, üniversite
müfredatlarına dijital yetkililiklerin geliştirilmesine odaklanan derslerin dahil edilmesi, öğrencilerin
dijital araçları kullanmasını teşvik edecek atölye çalışmalarının düzenlenmesi ve güvenilir dijital sağlık
platformlarının yaygınlaştırılması yer almaktadır.

Yazar(lar)

Gülbiye Yenimahalleli Yaşar
Meliha Meliş Günaltay

PDF